ویژگی های یک استاد خوب چیست و چطور مدرس موسیقی مناسب پیدا کنیم ؟
با درود فراوان و آرزوی بهترین‌ها برای تمام هنردوستان و به ویژه سازودهلی‌های عزیز . همیشه یکی از مهمترین دغدغه‌های ما در هنگام شروع یادگیری ساز و موسیقی این است که چطور یک استاد موسیقی پیدا کنیم که از هر نظر به پیشرفت ما کمک کند و در واقع یکی از اولین و مهمترین گام های موثر در آموزش موسیقی انتخاب یک مدرس موسیقی خوب است و به همین دلیل خیلی از دوستان از ما میپرسند که چطور یک استاد خوب پیدا کنیم ؟ در نتیجه ما هم برای پاسخ به این سوال این مقاله را منتشر کردیم تا به بررسی این موضوع بپردازیم . پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا ببینیم چطور یک استاد خوب برای یادگیری ساز و موسیقی پیدا کنیم .
انتخاب ساز
انتخاب ساز مناسب یکی از اولین و مهمترین نکات کلیدی در شروع یادگیری موسیقی است و باید توجه ویژه ای به آن شود . پس یک استاد خوب هم باید بتواند با توجه به روحیات و شخصیت هنرجو خود ، وی را در انتخاب ساز مناسب کمک کند . نکته مهم اینجاست که یک استاد خوب هیچگاه فقط برای جذب هنرجو و فقط برای این که خودش سازی را می نوازد ، هنرجو را ترغیب به نواختن و یادگیری همان ساز نمی کند و شاید حتی توصیه کند که هنرجو باید به سراغ یادگیری ساز دیگری برود . چراکه هر سازی مناسب همه نیست و اگر به این نکته توجه نشود باعث دلسردی هنرجو در آموزش موسیقی می شود و شاید در آینده آموزش موسیقی را به کلی کنار بگذارد . پیشنهاد میکنیم برای انتخاب ساز مناسب مقاله (چه سازی مناسب من است و نوازندگی را با چه سازی شروع کنم؟) را مطالعه نمایید .
برنامه ریزی بر اساس اهداف هنرجو
هر هنرجو با توجه به دلایل خاص خودش به سراغ موسیقی میرود و قرار نیست همه برای برگزاری کنسرت های کلاسیک چند هزار نفری به سراغ یادگیری ساز بروند . البته متاسفانه این روز ها هر جایی را که می بینیم کمتر به این موضوع اشاره شده است . شاید کسی صدای خوبی دارد و فقط می خواهد هنگام خواندن سازی را بنوازد و یا فقط می خواهد در جمع های خودمانی و دورهمی ها برای وقت گذرانی بنوازد . پس یک استاد خوب موسیقی همیشه به این نکته توجه خواهد کرد و قبل از شروع به آموزش حتما هدف هنرجوی خود را از آموزش موسیقی خواهد پرسید تا آموزش های خود را با توجه به همان اهداف برنامه ریزی کند . مثلا کسی که به دنبال نواختن یک ساز برای جمع های خودمانیست در واقع تمرکز اصلی خود را بر روی سرعت یادگیری گذاشته و میخواهد زودتر پیشرفت کند و زیاد به دقت در نواختن اهمیتی نمیدهد . یا به عبارت دیگر ترجیح میدهد تا سریعتر یاد بگیرد و با دوستان خود خوش بگذراند و حتی اگر در این میان چندین نت را اشتباه بنوازد فرقی برایش ندارد ، چراکه با هدف کسب درآمد یا شهرت به یادگیری ساز نگاه نمیکند و اگر سریع یاد نگیرد خیلی زود از یادگیری سرد خواهد شد . پس اگر برنامه ریزی آموزشی با توجه به اهداف هنرجو نباشد ، به دلیل این که هنرجو به اهداف خود نرسیده ممکن است خیلی زود از ادامه یادگیری منصرف شود و دیگر هیچگاه به سراغ یادگیری نرود !
برنامه ریزی بر اساس سن هنرجو
این بدیهیست که نحوه آموزش به یک کودک با یک بزرگسال باید متفاوت باشد . یک استاد خوب هم این نکته را به خوبی میداند و با توجه به سن هنرجو سعی میکند تا هنرجو را به آموزش موسیقی جذب کند . مثلا آموزش موسیقی به کودکان را همراه با یک بازی در نظر میگیرد تا هم کودک از آموزش خسته نشود و هم بیشتر به موسیقی علاقه‌مند شود .
پاسخگویی به تمام سوالات
یکی از مشکلاتی که خیلی از هنرجویان موسیقی از آن گله دارند عدم پاسخگویی استاد نسبت به سوالات آن هاست که معمولا با جواب هایی مثل (این سوال خارج از این کلاس است) ، (این سوال مربوط به فلان دوره آموزشی است و باید در آن کلاس هم شرکت کنی تا پاسخ خود را بگیری) ، (فعلا نیازی به یادگیری این مورد نیست بعد ها خواهی فهمید) و مواردی از این دست روبرو می شوند . اما یک استاد خوب هیچگاه چنین پاسخ هایی را به هنرجو نمیدهد تا مانع پیشرفت وی شود و همیشه سعی میکند تا به بهترین شکل کنجکاوی هنرجوی خود را در هر بخش موسیقی برطرف کند و با حوصله به تمام سوالات وی پاسخ میدهد و همواره حس خلاقیت و نوآوری را در هنرحوی خود زنده نگه میدارد . معمولا اساتیدی که از پاسخ طفره می روند ، یا سواد کافی ندارد و یا میخواهند تا روند آموزش طولانی تر شود و همواره شما را محتاج به خود نگه دارد تا مدام به وی مراجعه کنید .
تمرینات برنامه ریزی شده و هدفمند
یکی از مهمترین بخش های هر کلاس آموزش موسیقی تمریناتی هست که معمولا اساتید در پایان هر جلسه به هنرجو می دهند . یک استاد خوب قطعا تمرینات هماهنگ با اهداف هنرجو را پیشنهاد میکند و این تمرینات با توجه به هر هنرجو متفاوت است و از دادن تمرینات کلیشه و تکراری به تمام هنرجو های خود اجتناب میکند .
روانشناسی هنرجو
یک استاد خوب همواره روانشناس خوبیست !!! البته این به این معنی نیست که مدرک روانشناسی داشته باشد بلکه به این معناست که بتواند هدف ، انگیزه ، رفتار و پیشرفت هنرجو را آنالیز کند و با توجه به نتیجه آن هنرجو را در راه درست هدایت کند . پس باید بداند اگر هنرجویی با متد آموزشی فعلی پیشرفت نمیکند و یا انگیزه لازم را ندارد باید روش آموزش خود را عوض کند .
منبع آموزش مناسب
این بسیار خوب است که یک استاد منبع مشخصی دارد و در یک راستا حرکت میکند ولی باید از منابع مختلف و با توجه به هدف هنرجو انتخاب شده باشند و از نکات مثبت چندین منبع آموزشی استفاده کند . معمولا اساتیدی که تخصص لازم در موسیقی را ندارند فقط و فقط از یک منبع استفاده میکنند که معمولا خودشان نوشته اند . چراکه جرات مواجه شدن با سوالات هنرجو را که معمولا از منابع دیگر میپرسند را ندارند .
آموزش به زبان ساده
کاش همیشه یادمان باشد موسیقی یک هنر است و قطعا برای به چالش کشیدن یا اذیت کردن خودمان به سراغ آن نمیرویم . پس استاد خوب هم این را میداند و سعی میکند آموزش ها را به ساده ترین شکل به هنرجوی خود آموزش دهد و سعی نمیکند تا آموزش موسیقی را گنگ و یادگیری موسیقی را یک کار سخت جلوه دهد . به قول امروزی ها یک استاد خوب نباید بحثو بپیچونه ! در غیر این صورت هنرجو از آموزش زده خواهد شد .
ایجاد چالش
استاد خوب قطعا برای آموزش های خود برنامه دارد و با ایجاد چالش های جالب و به موقع مانند دادن تمرین برای نواختن آهنگ مورد علاقه هنرجوی خود و یا برگزاری کنسرت یا برنامه هایی مهیج که هنرجویان در آن ها شرکت کنند و یا کارهای دیگری از این دست که از دید هنرجو جالب به نظر میرسد سعی میکند تا هم برای هنرجو انگیزه ایجاد کند و هم وی را مجبور به انجام تمرینات و پیشرفت در مسیر آموزش کند .
چندین روش آموزشی
استفاده از یک روش ثابت برای آموزش معمولا ریسک آموزش را برای اساتید کاهش می دهد ولی ممکن است یک روش برای همه جواب ندهد . یک استاد موسیقی کارکشته قطعا می داند که به هر هنرجو از چه طریقی آموزش دهد تا مطلب به خوبی منتقل شود . باید چندین روش را داشته باشد تا اگر هنرجو یک روش را نفهمید ، از روش دیگری آموزش را پیش ببرد تا هنرجو اینگونه احساس نکند که شاید استعداد ندارد و نمیتواند یاد بگیرد و نا امید نشود . در نتیجه استفاده از متد های آموزشی مختلف بنا به شخصیت هنرجو امر بسیار مهمیست .
بداهه نوازی
یک استاد خوب حتما به هنرجو خود بداهه نوازی و روش های موثر در این باره را می آموزد زیرا می داند که بداهه نوازی بخشی از فرآیند رشد و ترقی هنرجو در بحث آموزش موسیقی است و کمک شایانی را در این زمینه خواهد کرد .
ایجاد حس نوآوری
مساله اصلی اینحاست اکثر هنرجویان موسیقی را یاد میگیرند تا بتوانند خودشان یک اثر جدید خلق کنند و یک استاد خوب حتما آن ها را در این زمینه کمک خواهد کرد . قرار نیست که هنرجو همانند یک ربات فقط تعدادی نت بنوازد و باید بتواند خودش نیز یک اثر را خلق کند .
احساس مسئولیت
یک استاد خوب می داند که در مقابل هنرجوی خود مسئول است و اگر یکی از هنرجویانش در روند آموزش پیشرفتی ندارد ، مدام وی را سرزنش نمیکند . در نتیجه خود را موظف میداند تا با به کارگیری روش های مختلف شکل آموزش خود را تغییر دهد و موجب پیشرفت هنرجو شود . استاد خوب میداند که اگر هنرجو پیشرفت نمیکند مسئولش استاد است و باید به بهترین شکل موسیقی را به هنرجویش تدریس کند تا هنرجو حتما پیشرفت کند و نسبت به یادگیری دلسرد نشود .
اخلاق استادانه
استاد همیشه باید استاد باشد ! منظورمان این است که یک استاد باید همیشه الگو هنرجویان خود و مخصوصا در اخلاق باشد . یک استاد خوب همیشه مودب است و سعی نمیکند با راه هایی مثل ایجاد استرس ، کلمات خارج از عرف و یا طعنه زدن هنرجو را مجبور به یادگیری کند و به نوعی یک الگو ، نه فقط در موسیقی بلکه در تمام مراحل زندگی هنرجویانش خواهد بود . برخورد محترمانه و درست با هنرجو یکی از کلیدی ترین مواردیست که باید در هنگام انتخاب استاد به آن دقت شود .
سلیقه خود را تحمیل نکند !
یک استاد خوب میداند که اگر سلیقه خود را به هر شکلی به هنرجویانش تحمیل کند در واقع جلوی ذوق هنری هنرجوی خود را میگیرد و مانع پیشرفت و خلق موسیقی‌های جدید و نوآورانه خواهد شد . هر شخصی سلیقه خاص خودش را دارد و ممکن است هر شخصی از یک سبک موسیقی متفاوت لذت ببرد و قرار نیست که هنرجویانش مطابق سلیقه وی ، سبک یا عقاید استاد را دنبال کنند . اگر استاد در تحمیل عقاید و سلایق خود پا فشاری کند به دلیل این که هنرجویان نمیتوانند در سبک مورد علاقه‌شان فعالیت کنند و یا در مسیری که خودشان انتظار داشته‌اند قرار بگیرند ، در نتیجه نمیتوانند پیشرفت کنند و معمولا کم کم نسبت به یادگیری موسیقی سرد خواهند شد و این یک لطمه بزرگ و مرگی تدریجی در ذوق هنری هنرجویان است .
رعایت فاصله و حفظ حریم خصوصی و شخصی
همانطور که قبلا درباره ضرورت اخلاق مناسب یک استاد صحبت کردیم باید در نظر داشته باشیم که رعایت فاصله و حفظ حریم میان استاد و هنرجو یکی از مهمترین چارچوب هایی است که استاد باید رعایت کند . یک استاد خوب میداند که حتما خط قرمزهایی در ارتباط با هنرجو وجود دارد و باید حریم خصوصی او را حفظ نماید . یک استاد خوب نمیگذارد تا بین خود و هنرجو حس وابستگی ایجاد شود و تمام تمرکز خود را فقط روی آموزش میگذارد . همچنین در هنگام رابطه با هنرجویان و به ویژه هنرجویان خردسال این نکته را در نظر بگیرید که به هر حال استاد و هنرجو قرار است مدتی را به تنهایی تمرین کنند و باید مطمئن باشید که فاصله مطمئن را با هنرجو و کودک حفظ میکند و از هر نظری مثل رفتار نامناسب ، توهین و تحقیر ، تعرض و غیره موجب صدمه زدن به هنرجو و کودک نخواهد شد .
بررسی سابقه فعالیت استاد
علم تدریس و نحوه درست انتقال اطلاعات به دیگران یک هنر است و همه استعداد این هنر را ندارند و یا ممکن است هنوز کسب نکرده باشند . تجربه به ما نشان داده که اگر شخصی خوب بنوازد و یا نوازنده و هنرمند بزرگی باشد الزاما استاد خوبی نیست . همچنین یادمان نرود که مواردی مانند مدرک تحصیلی ، سابقه فعالیت یا تدریس ، شهرت و مواردی از این دست به هیچ عنوان دلیل کافی بر استاد خوب بودن نیست . البته ما به هیچ عنوان نمیگوییم به این مسائل اهمیت ندهید ، بلکه میگوییم این ها شرایط بسیار مهمی در انتخاب استاد هستند ولی شرط کافی نیستند . پس علاوه بر تمرکز بر روی شهرت و یا سابقه تدریس و موارد مشابه ، بر روی هنرجویان قبلی وی تمرکز کنید و حتما از هنرجویان راضی و ناراضی که در گذشته داشته پرس‌وجو و تحقیق کنید . نقاط قوت و ضعف وی را پیدا کنید و سپس به سراغ او بروید .
سخن پایانی درباره ویژگی‌های یک استاد خوب
در این مقاله به بررسی نکات مهم در انتخاب استاد موسیقی پرداختیم و دریافتیم که اهمیت داشتن استاد موسیقی مناسب بسیار زیاد است . پس باید در هنگام انتخاب استاد توجه ویژه‌ای به آن شود . ما با توجه به تجربه خود و خیلی از موارد مشابهی که در طول این سال ها دیده‌ایم تمام تلاش خود را در بررسی این موضوع و رسیدن به یک نتیجه مطلوب کردیم تا بتوانید یک استاد موسیقی خوب بیابید و بتوانیم شاهد پیشرفت روزافزون شما در این هنر ارزنده باشیم . امیدواریم که قدمی مفید در این زمینه برداشته باشیم .
اگر شما هم راهکار های دیگری در این رابطه در نظر دارید خوشحال می شویم که با ما در میان بگذارید تا بتوانیم در اختیار دیگر همراهان سازودهل قرار دهیم . همچنین اگر مطالب فوق را مفید و تاثیر گذار دانستید خوشحال میشویم تا برای کسانی که به آن‌ها و پیشرفتشان اهمیت میدهید بفرستید . در نهایت بی اندازه از شما سپاسگزاریم که وقت گرانبهای خود را به مطالعه این مطلب اختصاص دادید و این باعث افتخار ماست که شما را در جمع خودمان داریم . امیدواریم که توانسته باشیم رضایت شما را جلب کرده باشیم .